Türkiye Gazeteciler Cemiyeti

Madde 2 - Cemiyetin kurucuları şunlardır:

1. Sedat Simavi: Uyruğu; T.C. Doğum Yeri ve Tarihi; İstanbul–1896.Kanlıca Hisar Caddesi No.16, Yedigün Matbaası sahibi.
2. Sadun Galip Savcı: Uyruğu; T.C. Doğum Yeri ve Tarihi; Söğüt–1896. Taksim Abdülhak Hamit Caddesi İdris Apt. No.2, Vatan gazetesi yazarlarından.
3. Cihad Baban: Uyruğu; T.C. Doğum Yeri ve Tarihi; İstanbul–1911. Çarşıkapı Yeniçeri Caddesi No. 67, Tasvir Gazetesi sahip ve baş yazarlarından.
4. Hayri Alpar: Uyruğu; T.C. Doğum Yeri ve Tarihi; İstanbul–1914.Laleli Mesihpaşa Caddesi No. 87 Vatan gazetesi yazarlarından.
5. Sait Kesler: Uyruğu; T.C. Doğum Yeri ve Tarihi; İstanbul–1901.Laleli Aksaray Caddesi No. 3, Son Telgraf gazetesi yazarlarından.

CEMİYETİN AMACI VE KONULARI

Madde 3 - Cemiyetin temel amacı, gazete, dergi, radyo, televizyon gibi yazılı, işitsel, görsel ve elektronik iletişim ve internet alanlarını kapsayan gazetecilik mesleğini; mesleğin geleneklerini, ahlak ilkelerini korumak; “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”nin herkes tarafından benimsenmesini, geliştirilmesini korunmasını, toplumda yaygınlaşmasını sağlamak, herkesin bilgi edinme, halkın doğru haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını, iletişim, düşünce açıklama, eleştiri ve yorum hakkı ile ifade ve basın özgürlüğünü savunmak; gazetecileri meslekleri içinde maddi ve manevi yönleriyle geliştirmek, ilerletmek, korumak ve yüceltmektir.

CEMİYETİN AMACINI GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN SÜRDÜRÜCEĞİ ÇALIŞMA KONULARI VE BİÇİMLERİ

Madde 4 - Cemiyet amacını gerçekleştirmek için şu çalışmalarda bulunur;

1. a) Gazetecilik mesleğini temsil etmek,
2. b) Meslek mensupları ve üyeleri arasında yakınlaşma ve dayanışmayı sağlamak
3. c) Mesleği ilgilendiren sorunları incelemek, çözüm yollarını bulmak için ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak, gerektiğinde ortak oluşumlar meydana getirmek, yurtiçinde ve yurtdışında toplantılara katılmak,
4. d) Uluslararası faaliyette bulunmak, yurt dışındaki dernek veya kuruluşlara üye olmak ve bu kuruluşlarla proje bazında ortak çalışmalar yapmak veya yardımlaşmak,
5. e) Üyelerine yardımlar sağlamak, Yönetim Kurulunun yapacağı yönetmeliklere göre üyelerini bu yardımlardan yararlandırmak. Üyelerinin ve meslek mensuplarının geleceklerini güven altına almak, kısa vadeli kredi ve benzeri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla vakıf, sandık, kooperatif kurmak veya mevcutlarına katılmak. Üyelerinin ve meslek mensuplarının sağlıklarını koruyucu dinlenme yerleri ve benzeri tesisleri kurmak, kurulanlara yardımcı olmak veya mevcutlara katılmak; İktisadi İşletmeler ya da kuruluşlar oluşturmak veya mevcutlarına katılmak; Spor kulüpleri kurarak üyelerinin, meslek mensuplarının, yakınlarının ve gençlerimizin spor yapmalarına olanak sağlamak,
6. f) Üyeleri arasındaki sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve devam ettirilmesi için spor müsabakaları, yemekli toplantılar, konser, balo, tiyatro, sergi, gezi, eğlenceli etkinlikler vb. düzenlemek veya üyelerinin bu tür etkinliklerden yararlanmalarını sağlamak,
7. g) Üyelerinin zamanlarını değerlendirebilmeleri için lokal açmak, sosyal ve kültürel tesisler kurmak, bunları işletmek veya mevcutlardan yararlanmasını sağlamak,
8. h) Cemiyet faaliyetleri için ihtiyaç duyulan taşınır, taşınmaz mal satın almak, satmak, kiralamak, kiraya vermek ve taşınmazlar üzerinde ayni hak tesis etmek,
9. i) Amacın gerçekleştirilmesi için Vakıf veya Federasyon kurmak veya kurulu bir federasyona katılmak, derneklerin izinle kurulabileceği tesisleri gerekli izinler alarak kurmak ve işletmek,
10. j) Cemiyetin amacını gerçekleştirmek üzere, işçi işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım almak ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunmak,
11. k) Gerek görülmesi halinde, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütmek,
12. l) Kurs, seminer, konferans ve panel gibi eğitim çalışmaları düzenlemek ve bu tür etkinliklere üyelerinin ve meslek mensuplarının katılımını sağlamak; Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesinin tanıtılmasını, benimsenmesini, uygulanması ve geliştirilmesini sağlamak. Meslek mensupları ve diğer meslek gruplarıyla kamuoyunu aydınlatmak için yurt içi ve yurt dışı geziler, yarışmalar, konferanslar, sempozyumlar, paneller, kurslar, toplantılar, gösteriler, spor etkinlikleri, piyangolar ve eğlence amaçlı etkinlikler düzenlemek, sergiler, fuarlar, müze, kitaplık ve lokaller açmak, gazete, dergi, bülten, broşür, kitap yayınlamak, radyo ve televizyonlar için programlar hazırlamak, yayınlanmasını sağlamak, bu yayınlara katılmak; Tüzük amaçlarına uygun web sitesi kurmak ve internet ortamında yayın yapmak,
13. m) Amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan her türlü bilgi, belge, doküman ve yayınları temin etmek, dokümantasyon merkezi ve arşivler oluşturmak; Üyeleri arasındaki iletişimi güçlendirmek ve çalışmalarını duyurmak için gazete, dergi, kitap v.b. yayınlar ile çalışma ve bilgilendirme bültenleri çıkarmak,
14. n) Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesinde belirlenen ilkelerle, mesleğin onur ve saygınlığıyla bağdaşmayan, meslek gelenek ve kurallarına uymayan, aykırı hareket eden ve yaptıkları yayınlarla bu maddede sayılan ilkeleri, Tüzük hükümlerini ihlal eden üyeleri Yönetim Kurulu kararıyla yazılı olarak uyarmak, Onur Kuruluna sevk etmek; meslek ilkelerine uymayan yayın ve davranışlar için üyesi olmayan gazetecilere, yayıncılara ve yayın organlarına karşı da uyarı görevi yapmak; yasalar ve uluslararası sözleşmelerle gazetecilere tanınan hak ve özgürlükleri korumak amacıyla gerekli tüm girişimlerde bulunmak,
15. o) Amaçlarını gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette veya işbirliğinde bulunmak, yurtiçinde veya yurtdışında gerekli görülen yerlerde temsilcilikler açmak, yurtiçinde veya yurtdışında kurulmuş veya kurulacak dernek ve üst kuruluşlara üye olmak,
16. p) Kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer dernekler, vakıflar, sendikalar, meslek kuruluşları ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak amaçları gerçekleştirmek için uygun gördüğü plâtformları oluşturmak,
17. r) Üyelerinden çalışan, çalıştırılan ve emeklilerin karşılıklı hak ve yararlarını, meslek dayanışması ve çerçevesinde uzlaştırmaya, korumaya ve geliştirmeye çalışmak,
18. s) Yurtiçinden ve yurtdışından ayni ve nakdi yardım almak, bağış kabul etmek.

ş) Dernek amaçları doğrultusunda hukukî işlemler yapmak, davalara taraf olmak.

24 TEMMUZ 1908’İN YILDÖNÜMLERİ

Madde 5 - Türkiye Gazeteciler Cemiyeti: Türkiye’de basın üzerindeki sansürün ilk kez kaldırıldığı gün olan 24 Temmuz 1908 tarihinin yıldönümlerini, Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü olarak anar.

ÖDÜLLER

Madde 6 - Cemiyetin kurucu başkanı Sedat Simavi adına üstlenilen ödüller maddi imkânlar elverdiği sürece ve yönetmelik çerçevesinde her yıl Yönetim Kurulu tarafından gerçekleştirilir.

Yılda bir Gazetecilik Başarı Ödülleri, her yıl 24 Temmuz’da verilmek üzere Basın Özgürlüğü Ödülü ile Burhan Felek Basın Hizmet Ödülleri de Yönetim Kurulunun yapacağı yönetmeliklere göre düzenlenir.

Yönetim Kurulu gerek gördüğünde Yerel Medya Başarı Ödülleri ve özel ödüller verebilir

II BÖLÜM

ÜYE OLMA HAKKI VE ÜYELİK İŞLEMLERİ

CEMİYETİN ÜYELERİ

Madde 7 - Cemiyetin asıl ve onursal üye olmak üzere iki tür üyesi vardır.

A – ASIL ÜYE

I- a) Gazeteler ve dergiler, haber ajansları, radyolar ve televizyonların imtiyaz sahipleri ve Yönetim Kurulu başkanları, genel yayın yönetmeni, genel yayın koordinatörü, genel müdürü, yazı işleri müdürü ve bunlarda sayfa editörleri, sayfa düzenleyicileri, (yazı işleri müdürü yardımcısı), sayfa sekreteri, haber müdürü, istihbarat şefi, muhabir, foto muhabiri, kameraman, yazar, çevirmen, düzeltmen, ressam, karikatürcü, grafiker, müessese müdürü, arşiv şefi ve müdürü, televizyonların program yapımcıları, editörleri, redaktörleri ve prodüktörleri, internet ortamında yayın yapan haber web sitelerinde gazeteci olarak ve benzeri unvanlar altında telif hakkı ya da devamlı ücretle 212 sayılı yasayla değiştirilmiş 5953 sayılı yasa hükümlerine bağlı olarak en az iki yıldır sürekli çalışanlarla, sarı basın kartı, basın şeref kartı ve sürekli basın kartı taşıyan gazeteciler.

1. b) Televizyon ve Radyo kurumlarında (a) bendinde sayılanlar dışında haber programı üreten servislerde yukarıdaki unvanlarla iki yıl sürekli olarak çalışanlar.
2. c) Televizyon ve radyo kuruluşlarında çalışanlar için (Devlet memuru olanların üyeliğine izin verilmesi koşulu ile) en az iki yıl buralarda çalışmakta ve sarı basın kartı, basın şeref kartı ya da sürekli basın kartı taşımakta olmak.

ç) Bakanlıklar ve kurumlardaki basınla ilişkiler birimlerinin daire başkan ya da müdürleri (Basındaki kıdemi 5 yıldan az olmamak koşuluyla).

1. d) Dernek Tüzüğü’nün 21/f Maddesine göre üyeliğe kabul edilen gazeteciler.

B – ONURSAL ÜYE

II- Basın yayın ve gazetecilik mesleğinin, gazeteciliğin, radyo ve televizyonculuğun ve Cemiyetin gelişmesinde ve ülkenin düşünce, yazın, bilim, kültür, san’at, sosyal ve iktisadi yaşamında seçkin hizmetler vermiş olanlarla, gazetecilik eğitim ve öğretimi yapan fakülte ve yüksek okulların meslekle ilgili öğretim üyeleri ve öğretim görevlileri.

Onursal üyeliğe alma ve çıkarma kararları önceden gündeme alınarak Yönetim Kurulunun tam sayı ile toplandığı oturumlarda görüşülür.

Karar alınmasında Yönetim Kurulu tam sayının en az beşte dört (9 oy) çoğunluğu aranır. Oylama gizli yapılır. Toplam onursal üye sayısı asıl üye sayısının yüzde üçünü aşamaz.

ÜYELİK KOŞULLARI

Madde 8 - Asıl üye olmak ve bu niteliği sürdürmek için genel olarak aşağıdaki koşulları taşımak gereklidir.

1. a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
2. b) 21 yaşını bitirmiş olmak,
3. c) Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmamış olmak,

ç) Ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezası ile cezalandırılmış olmamak, hırsızlık, nitelikli hırsızlık, yağma, güveni kötüye kullanma, bedelsiz senedi kullanma, dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık, parada sahtecilik, kıymetli damgada sahtecilik, mühürde sahtecilik, resmi belgede sahtecilik, resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan, özel belgede sahtecilik, özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek, açığa imzayı kötüye kullanmak, tehdit, şantaj, cebir, hileli iflas, taksirli iflas, şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlamak, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, zimmet, irtikâp, rüşvet, görevi kötüye kullanma, ya da öteki yüz kızartıcı suçlardan mahkûm olmamak, genelde kötü şöhretli olarak tanınmamak ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne aykırı davranış içinde bulunmamak.

ÜYELİĞE GİRME

Madde 9 - Asıl Üye: Asıl üye olmak isteyen adayın, iki asıl üye tarafından imzalı, fotoğraflı başvuru formunu Genel Sekreterlik 7 gün süreyle Cemiyet Lokaline astırır. Süre dolunca asıl üyelik için gerekli maddi nitelikleri taşıyan adayların başvuruları Yönetim Kurulunca Balotaj Kuruluna gönderilir.

Balotaj Kurulunun asıl üye adayı için kabulü veya reddi önerisi Yönetim Kurulunca değerlendirilir. Balotaj Kurulu’nun önerisi, Yönetim Kurulunda onaylanarak kesinleşmiş olur.

Red kararı verilen adaylar Yönetim Kurulu kararının kendilerine tebliğinden itibaren 1 yıl geçmeden yeniden aday olamazlar.

Yönetim kurulu gerek gördüğü hallerde doğrudan üye kabul etme yetkisine sahiptir.

Madde 10 - Asıl üyeliğe kabul edilenler, kararın kendilerine taahhütlü mektupla bildirimin yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar Genel Kurul tarafından belirlenmiş giriş ve yürürlükteki üye ödentisini yatırarak kayıtlarını yaptırmak zorundadır.

 Bu süre içinde gerekli işlemleri yaptırmayan ya da geçerli bir özür bildirmeyen adayların asıl üyelikleri kendiliğinden düşer. Asıl üyeler, işyeri ve oturma adresleri ile sosyal durumlarındaki değişiklikleri 30 gün içinde Cemiyet Genel Sekreterliğine yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler. Bildirmezlerse, her türlü tebligat için üye kayıt defterindeki bilgilerin esas alınacağını kabul etmiş sayılırlar.

ÜYELİKTEN ÇIKARILMA

Madde 11 - Aşağıdaki durumlarda Yönetim Kurulu kararı ile Cemiyet “asıl üyeliğinden” çıkarılma kararı verilir. Asıl üyenin adı, Cemiyet üye kayıt defterinden silinir, üyeliği sona erer.

a)Üyeler dernek düzenine uymak ve derneğe sadakat göstermekle yükümlüdürler. Her üye, Derneğin amacına uygun davranmak, özellikle amacın gerçekleşmesini güçleştirici veya engelleyici davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüklere uyulmaması üyelikten sürekli çıkarılma nedenlerindendir.

b)Gazetecilik mesleğinde ve Cemiyet asıl üyeliğinde yirmi yılı doldurmuş Asıl üyeler, gazetecilik mesleği ile bağdaşmayan bir işte çalışmaması ve Cemiyet tüzüğü ile Cemiyete karşı maddi ve manevi yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmeleri koşuluyla asıl üyelikleri devam eder.

1. c) Cemiyet aidatını ve diğer borçlarını ödememiş olmak,
2. d) Cemiyetten isteği ile ayrılmış olmak,
3. e) Üyeliğe kabul tarihinde üyeliğe engel durumunu gizlemiş olanlar.
4. f) Gazetecilik ve basın yayınla ilgili mesleğinden ayrıldıktan sonra basınla ilişkisiz bir işte sürekli çalışıyor olmak,
5. g) Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin amacıyla ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesinde belirtilen ilkelerle, bu Bildirgede yer alan gazetecinin doğru davranış kuralları, hak ve sorumluluklarıyla bağdaşmayan tutum ve davranış içinde olmak,
6. h) Merkezi İstanbul’da bulunan ve benzer amaçlı cemiyet ve derneklere (TGS, TSYD ve gazetecilik mesleği ile ilgili uzmanlık dernekleri hariç) üye olmak,

Yönetim Kurulu, Cemiyet asıl üyeliğinden çıkarılma kararını oybirliği ile alır. Karar muhatabına elektronik posta ve taahhütlü mektupla bildirilir.

HAKLARIN YİTİRİLMESİ

Madde 12 - Cemiyet üyeliğinden çıkarılanlarla kendisi ayrılanlar bütün haklarını yitirmiş olurlar. Üyelikten çıkarılanlarla istifa edenler ayrılma tarihlerine kadar var olan ve gerçekleşen her türlü borçlarını ödemek zorundadırlar. Üyelikten kendisi ayrılanların ya da çıkarılanların kazanılmış hak ve alacakları Cemiyete kalır.

Madde 13 - Cemiyet üyelerine Cemiyet mührünü ve başkanının imzasını taşıyan bir üyelik kimliği ile Cemiyeti simgeleyen bir rozet verilir. Üyenin ölüm dışında ayrılması ya da çıkarılması sonucunda Cemiyet üyeliğini yitirmesi durumunda, Cemiyet rozeti ve üye kimlik belgesi hiçbir biçimde kullanılamaz.

III. BÖLÜM

CEMİYETİN ORGANLARI

Madde 14. Cemiyetin organları şunlardır:

1. Genel Kurul
2. Yönetim Kurulu
3. Denetim Kurulu
4. Onur Kurulu
5. Balotaj Kurulu

Asıl üyeler, Cemiyetin organlarında doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak yalnızca kendilerini, eşlerini ve 3. dereceye kadar kan hısımlarını ilgilendiren konularda öneride bulunamaz ve oy kullanamazlar.

GENEL KURUL

Madde 15 - Genel Kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı asil üyelerden oluşur.

1. a) Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur. Dernek olağan genel kurulu üç yılda bir Nisan ayında yapılır.
2. b) Genel Kurul toplantıya Yönetim Kurulunca çağrılır. Cemiyet merkezinin bulunduğu ilde toplanır.
3. c) Genel Kurula birinci toplantı tarihinden en az altı ay önce Cemiyete üye olmuş, toplantı gününe kadar ödentisini ödemiş ve Cemiyete herhangi bir biçimde oluşmuş borçlarını ödeme yükümlülüklerini yerine getirmiş olanlar katılabilir.
4. d) Çağrı usulü: Yönetim Kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan asil üyelerin listesini düzenler. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler, en az onbeş gün önceden, günü, saati, yeri ve gündemi bir gazetede ilan edilmek veya yazılı ya da elektronik posta ile bildirilmek suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.

Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.

 Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.

Madde 16 - Genel Kurul Toplantı usulü:

1. a) Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde hazır bulundurulur. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilir. Üyeler, yönetim kurulunca düzenlenen listedeki adları karşısına imza koyarak toplantı yerine girerler. Kimlik belgesini göstermeyenler, belirtilen listeyi imzalamayanlar ile genel kurula katılma hakkı bulunmayan üyeler toplantı yerine alınmaz.
2. b) Genel Kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır. Çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak bu toplantıya katılan üye sayısı yönetim ve denetim kurulları üye sayısının iki katından az olamaz.
3. c) Toplantı yeter sayısı sağlanmışsa durum bir tutanakla tespit edilir ve toplantı yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından açılır. Toplantı yeter sayısı sağlanamaması halinde de yönetim kurulunca bir tutanak düzenlenir.

ç) Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulur.

1. d) Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazırun listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.
2. e) Toplantının yönetimi ve güvenliğinin sağlanması divan başkanına aittir. Genel Kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların Genel Kurulun salt çoğunluğuyla kabulü koşuluyla gündeme alınması zorunludur. Ancak gündem değişikliğe ilişkin önergeler gündemle ilgili görüşmelerden önce ya da bu görüşme sırasında verilmiş olmalıdır. Gündemin oylanarak kesinleşmiş olmasından sonra verilecek önergeler görüşülemez ve oylanamaz.
3. f) Genel kurul, gündemdeki konuların görüşülerek karara bağlanmasıyla sonuçlandırılır. Genel kurulda her üyenin bir oy hakkı vardır; üye oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
4. g) Genel Kurul kararları toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.
5. h) Hiçbir dernek üyesi, dernek ile kendisi, eşi (TMK Md 141) üstsoyu ve altsoyu (TMK Md 17) arasındaki bir hukuki işlem veya uyuşmazlık konusunda alınması gereken kararlarda oy kullanamaz. Tüzel kişi adına oy kullanacak kişi hakkında da aynı hüküm uygulanır.

ı) Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar bir tutanağa yazılır ve divan başkanı ile yazmanlar tarafından birlikte imzalanır. Toplantı sonunda, tutanak ve diğer belgeler yönetim kurulu başkanına teslim edilir. Yönetim kurulu başkanı bu belgelerin korunmasından ve yeni seçilen yönetim kuruluna yedi gün içinde teslim etmekten sorumludur.

1. i) Gündeminde organ seçimleri maddesinin de yer aldığı Genel Kurullar iki gün sürer.
2. j) Birinci gün görüşmeler, ikinci gün seçimler yapılır.
3. k) Mahkemece kayyum atanması veya Medeni Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilme yapılması halinde, bu maddede yönetim kuruluna verilen görevler bu kişiler tarafından yerine getirilir.

OLAĞANÜSTÜ GENEL KURUL

Madde 17 - Genel Kurul, Yönetim Kurulu veya Denetim Kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya Dernek asil üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, Yönetim Kurulunca otuz gün içinde olağanüstü toplantıya çağrılır.

 Yönetim Kurulu, Genel Kurulu toplantıya çağırmazsa veya otuz gün içinde Olağanüstü Genel Kurulu toplamazsa bu istekte bulunanların İstanbul Sulh Hukuk Yargıcına başvurma hakkı doğar.

 Olağanüstü Genel Kurulda gündem çağrı konusundan ibarettir. Başka konular görüşülüp karara bağlanamaz.

 Olağanüstü Genel Kurulun toplantıya çağrılmasında ve toplanmasında da olağan genel kurullara ilişkin hükümler uygulanır.

GENEL KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ

Madde 18 - Genel Kurulun başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:

1. a) Tüzüğü değiştirmek,
2. b) Cemiyet organlarının gizli oy, açık ayırım yöntemiyle seçimlerini yapmak,
3. c) Yönetim, Denetim Kurullarının çalışma raporlarını, dönem bütçelerini ve hesaplarını görüşüp aynen ya da değiştirerek kabul etmek ve Yönetim ve Denetim Kurullarını aklamak,

ç) Cemiyete gerekli taşınmaz malların satın alınması, kiralanması, işletilmeye verilmesi ya da inşası var olanların satılması ya da ipotek edilmesi için Yönetim Kuruluna yetki vermek,

1. d) Cemiyetin feshine karar vermek,
2. e) Cemiyet üyeliğine kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı vermek,
3. f) Cemiyetin uluslararası çalışmada bulunmasına, yurtiçinde ve dışındaki mesleki kuruluşlara üye, temsilci, gözlemci olarak katılmasına ya da ayrılmasına karar almak,
4. g) İktisadi ve ticari işletmeler ya da kuruluşlar oluşturulmasına ya da oluşturulanlara katılımda bulunmaya karar almak ve bu konuda Yönetim Kuruluna yetki vermek,
5. h) Yönetim Kurulunca gerek görülen konuları karara bağlamak,
6. i) Mesleki federasyonları kurmaya, kurulmuş federasyonlara katılmaya ya da ayrılmaya karar vermek, buralara gönderilecek delegeleri seçmek,

ı) Giriş ödentisi ile asıl üyelik yıllık ödentisini belirlemek, gelirler hakkında karar vermek

1. j) Tüzükte ve Dernekler Kanunu’nda kendisine verilen görevleri ve öteki yetkileri kullanmak, Cemiyetin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görmek,

Madde 19 - Genel Kurul kararları, Cemiyet Lokalinde asılarak üyelere duyurulur.

YÖNETİM KURULU

Madde 20 - Yönetim Kurulu Cemiyetin yönetim organıdır ve asıl üyelerden seçilen 11 kişiden oluşur. Yönetim Kurulu, Cemiyet başkanını, iki başkan yardımcısını ve bir genel sekreter ile en çok iki genel sekreter yardımcısını ve genel sayman üyeyi kendi üyeleri arasından seçerek görev bölümü yapar.

Yönetim kurulundan yazıyla başvurarak izin almadan veya hastalık gibi bir özrü bulunmadan birbirini izleyen üç toplantıya katılmayan başkan ve yönetim kurulu üyelerinin görevleri kendiliğinden düşer.

 Bu durumda Genel Kurulda en çok oy alan yedek yönetim kurulu üyesi Yönetim Kurulu üyeliğine çağrılır.

 Yönetim Kurulu en az ayda bir kere toplanır.

 Yönetim Kurulu üye tam sayısı, boşalmalar sebebiyle üye tam sayısının yarısının altına düşerse, genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birinin istemi üzerine sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

1. A) Başkan: Cemiyet başkanı Cemiyeti temsil eder, Yönetim Kurulu toplantılarını yönetir. Doğal üye olarak yardımcı komisyonların toplantılarına katılabilir ve başkanlık eder. Başkanın olmadığı durumlarda Cemiyeti temsil edecek başkan vekilini Yönetim Kurulu görev bölümünü yaptığı toplantıda belirler. Bu vekilinde bulunmadığı durumlarda ise diğer başkan yardımcısı görevi üstlenir. Başkan yardımcısının diğer görevleri ile genel sekreter yardımcılarının görevleri de aynı toplantıda belirlenir.

Cemiyet başkanlığının boşalması halinde görev yapacak başkan, Yönetim Kurulu tarafından ve Yönetim Kurulu üyeleri arasından seçilir

1. B) Genel Sekreter: Cemiyet genel sekreteri ücretli ve sözleşmelidir. Eğer genel sekreter ücretli çalışmıyorsa kendisine zorunlu masrafları ve temsil giderleri karşılığı olarak uygun bir ödenek verilir.

Genel Sekreterin görev ve yetkileri şunlardır:

1. a) Yönetim Kurulu toplantılarını düzenlemek,
2. b) Yönetim Kurulu toplantılarının gündemini hazırlamak, tutanakları yazmak, gerekli görüldüğü durumlarda tutanaklara, kararlara ilişkin görüşmelerin özetini ve gerekçeyi eklemek,
3. c) Yönetim Kurulunun alacağı kararları yürütmek ve sonuçları hakkında bilgi vermek,

ç) Cemiyet yönetim birimlerinin günlük çalışmalarını düzenlemek, bütün işlerin gereği gibi yürütülmesini sağlamak ve denetlemek

1. d) Yönetim Kuruluna verilen görevlerin yerine getirilmesi için ön hazırlıkları yapmak,
2. e) Genel Sekreter yardımcıları için öneride bulunmak.

 Genel Sekreter, görevlerinden Yönetim Kuruluna karşı sorumludur.

1. C) Genel Sayman: Genel Saymanın görev ve yetkileri şunlardır:
2. a) Cemiyet mallarının varlığını Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda yönetmek,
3. b) Para alıp vermeyi, bütçenin uygulanmasını düzenlemek,
4. c) Cemiyetle ilgili parasal işlemlerin gerekli olan defterlere usulüne uygun şekilde geçirilmesini, Cemiyetle ilgili vergi, sigorta, ücretlerin tahakkuku ve ödenmesi gibi konuları düzenlemek

ç) Yönetmeliklere uygun ödemeler ile emekli ödeneği ve benzeri diğer ödemeler dışında para ödemelerini düzenlemek,

1. d) Üye ödentilerinin zamanında ödenmesini ve biriken ödentilerin alınmasını izlemek, bu konuda Yönetim Kuruluna en az 6 ayda bir olmak üzere yazılı bilgi vermek.
2. e) Cemiyet adına bastırılan Alındı Belgelerini matbaadan teslim almak, yetki belgesi sahibi görevlilere teslim etmek, onlardan teslim almak, Alındı Belgesi Kayıt Defterine kayıtlarını takip ve kontrol etmek.

Genel Sayman görevlerinden Yönetim Kuruluna karşı sorumludur.

Ç) Yürütme Kurulu: Yürütme Kurulu Cemiyet Başkanı, Başkan Vekili, Başkan Yardımcısı, Genel Sekreter ve Genel Saymandan oluşur. Yönetim Kurulu kararlarının uygulanmasını, denetimini, koordinasyon ve ivedi işlerin görülmesini diğer organlarla gerçekleştireceği işbirliği ile sağlar ve yerine getirir.

YÖNETİM KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

Madde 21 - Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:

1. a) Cemiyeti temsil eder. Tüzükte gösterilen işleri yapar. Diğer görevlerini de tüzük hükümlerine uygun olarak yerine getirir.
2. b) Genel Kurul toplantılarının gündemini, gününü, saatini ve yerini belirler.
3. c) Yönetmelikleri düzenler, değiştirir ve uygular.

ç) Gerektiğinde Yardımcı Komisyonları kurar, görevlerini belirler.

1. d) Dönem bilançoları ve tahmini bütçelerini hazırlayarak Genel Kurula sunar, uygular, gelir ve gider durumlarına göre bütçe bölümleri arasında aktarma yapar.
2. e) Üyelerden tüzüğe aykırı davranışları bulunanları gerekçe belirterek Onur Kuruluna verir. Onur Kurulunun değerlendirmesini karara bağlar.
3. f) Yönetim Kurulu, görev süresi boyunca “Dernek Tüzüğünün 7. Maddesinde anılan gazeteci unvanına sahip olmasına karşın, çeşitli nedenlerle telif hakkı ya da devamlı ücretle 5953 sayılı yasa hükümlerine bağlı olarak çalışamayan, en az 10 yıl mesleki kıdemi olan ve mesleki başarılarıyla öne çıkmış gazetecilerden en fazla 30 kişiyi asıl üyeliğe kabul edebilir.
4. g) Asıl üyeliğe ve Onursal üyeliğe kabul ve çıkarılma kararlarını verir.
5. h) Cemiyet organlarına seçilme niteliğini taşıyan üyelerin listelerini düzenleyerek Genel Kurula sunar.

ı) Medeni Kanun ve Dernekler Kanunu’nda açıkça belirtilen konularda gerekli işlemleri yapar.

1. i) Genel Kurulda alınan kararları üyeleri ve ilgililere duyurur.
2. k) Cemiyetin işlerini yürütecek personelin atamasını yapar ve işlerine son verir.
3. l) Yurtiçinde ve dışında temsilcilikler açabilir.
4. m) Tüzüğün 18’inci maddesinin (f) ve (g) bentlerindeki yetkilerin verilmesi durumunda temsilcileri seçer. İşyerlerinin sayılarını dikkate alarak il temsilcilerini atar.
5. n) Üyelerin başvurularını inceleyerek karara bağlar.
6. o) Cemiyet adına gelir tahsil edecek kişi veya kişileri belirlemek, yetki belgesi vermek, yenilemek ve iptal etmek

ö) Cemiyet gelirlerinin tahsilinde kullanılmak üzere "alındı belgeleri" nin basılması hakkında karar almak.

Madde 22 - Her Genel Kurul sonrasında Yönetim Kurulu mali ve idari konularda geçerli olmak üzere bir sirküler düzenler.

DENETİM KURULU

Madde 23 - Denetim Kurulu üç asıl üyeden oluşur. Cemiyetin Tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup tutulmadığını inceler ve en az dört ayda bir denetim sonuçlarını rapor halinde Yönetim Kurulu’na ve toplandığında Genel Kurul’a sunar.

Denetçiler, Yönetim Kurulu kararıyla gerekli görülen Yönetim Kurulu toplantılarına gözlemci olarak katılabilirler.

Yönetim Kurulu Denetim Kurulu raporlarını ilk toplantısında görüşmek ve karara bağlayarak yanıt vermek zorundadır.    

Denetim Kurulu en az iki üye ile görev yapar ve iki oyla karar verir.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde Denetim Kurulu tarafından iç denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim yaptırılabilir. Bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim yapılmış olması, Denetim Kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldıramaz.

ONUR KURULU

Madde 24 - Onur Kurulu yedi asıl üyeden oluşur. Kurulun ilk toplantısında asıl üyeler aralarından bir başkan ve sekreter seçerler. Kurul gerektikçe Yönetim Kurulu tarafından çağrılır. Salt çoğunlukla toplanarak Yönetim Kurulunca kendisine gerekçe belirterek gönderilen disiplin soruşturması dosyalarını ve konuları inceler, durumu yönetim kuruluna bildirir.

 Onur Kurulundan yazıyla başvurarak izin almadan ya da hastalık gibi mazereti bulunmadan ard arda iki toplantıya katılmayan üyenin görevi kendiliğinden düşer.

Boşalan asıl üyelikler yerine Genel Kurulda en çok oy alan yedek üyeden başlayarak Onur Kurulu kararıyla yedek üye asıl üyeliğe çağrılır.

Onur Kurulu, Yönetim Kurulu tarafından gönderilen disiplin soruşturmaları ile Cemiyet üyeleri arasında çıkacak mesleki anlaşmazlıklar, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi ile meslek onur ve saygınlığına ve Tüzüğe aykırı tutum ve davranışları inceler ve durumu Yönetim Kuruluna bildirir.

Disiplin soruşturması Yönetim Kurulu tarafından verilen bir kararla başlatılır.

 Yönetim Kurulu, üyeye verilen 10 günlük savunma süresinin geçmesinden sonra resen veya ivedilikle ve herhalde ihbar, şikayet veya istek tarihinden itibaren en çok 30 gün içinde disiplin soruşturması açılarak üyenin Onur Kuruluna sevk edilmesi hakkında bir karar vermeye mecburdur. Aksi takdirde disiplin soruşturması açılmamış sayılır.

Yönetim Kurulu tarafından üye hakkında Disiplin soruşturmasının açılması kararı verildiği tarihinden itibaren üç gün içinde disiplin soruşturması hazırlık dosyası Onur Kuruluna gönderilir.

Onur Kurulu soruşturmanın yapılması görevini kendi üyelerinden birine verebilir veya soruşturmayı kendisi yürütebilir. Onur Kurulu veya soruşturma ile görevlendirilen üye, delilleri toplar, gerektiğinde Cemiyet üyesini dinleyebilir, onun ileri sürdüğü delilleri toplayabilir, gerek görürse kendisine yapılan tebligattan itibaren 10 gün içinde verilmek koşuluyla yeniden yazılı savunma ve delillerini sunmasını isteyebilir, gerekli gördüğü kimselerin ifadelerine başvurur ve dinleyebilir. Soruşturmanın toplantıları tutanakla tespit edilir.

Onur Kurulu soruşturma için üyelerinden birini görevlendirilmişse görevli üyenin hazırlayacağı raporu veya disiplin soruşturması dosyasını görüşür. İnceleme ve değerlendirme dosya üzerinden ve gizli olarak yapılır.

Yönetim Kurulu tarafından dosyanın gönderildiği tarihten itibaren disiplin soruşturması yapılan Cemiyet Üyesi hakkında Onur Kurulu tarafından 60 gün içinde karar verilmelidir. Aksi takdirde Onur Kurulu tarafından karar verilmemiş sayılır. Bu durumda Yönetim Kurulu Onur Kurulu tarafından karar verilmesi gereken tarihten itibaren 15 gün içinde karar verir.

Onur Kurulu olayın ağırlığına göre Yönetim Kurulu tarafından karar verilmek üzere üye hakkında;

Uyarma,

Kınama,

Sürekli çıkarma,  ya da; herhangi bir yaptırım uygulanmaması kararlarından birini önerir. Verilen karar ve Onur Kurulu görüşünü içeren gerekçeli Rapor karar tarihinden itibaren üç gün içinde Yönetim Kuruluna bildirilir.

Yönetim Kurulu, Onur Kurulu gerekçeli rapor ve önerisini dikkate alarak üye hakkında karar verir ve uygular.

Uyarma; Cemiyet üyesinin Tüzük kuralları ile Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesindeki ilkelere uygun davranması gerektiğinin bildirilmesidir.

Kınama; Cemiyet üyesinin Tüzük kuralları ile Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesindeki ilkelere ve mesleğine karşı kusurlu davrandığının bildirilmesidir.

 Sürekli çıkarma; Cemiyet üyesinin Tüzük kuralları ile Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesindeki ilkelerle bağdaşmayan biçimde ağır kusurlu davrandığı ve bu davranış ile tutumunu sürdürdüğünden dolayı Cemiyet üyeliğinden kesin olarak çıkarılmasıdır.

Yönetim Kurulunun sürekli çıkarma kararına karşı Genel Kurulda itiraz edilebilir.

BALOTAJ KURULU

Madde 25. Balotaj Kurulu Genel kurulda seçilen 10 üye ile Yönetim Kurulu adına Başkan ya da Başkan Yardımcısı, Genel Sekreter ve Yönetim Kurulunca görevlendirilen bir Yönetim Kurulu üyesi olmak üzere 13 kişiden oluşur. Kurulun ilk toplantısında üyeler aralarından bir başkan ve sekreter seçerler.

Cemiyete asıl üye olarak girmek isteyen adaylar için kabulü veya reddi yönünde Yönetim Kuruluna öneride bulunur. Kurul en az 9 üye ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile öneride bulunur.

Üyeler aday üye hakkında birini kullanmak koşulu ile kabul karşılığı (Beyaz) ve ret karşılığı (Siyah) oy verirler. Oylar gizli verilir, açık sayılır. Çekimser oy kullanılamaz.

Balotaj Kurulu, Yönetim Kurulu tarafından kendisine gönderilen aday başvurularını 10 gün içinde gündeme alır. Kurulun iki toplantısı arasındaki süre üç ayı geçemez.

Başvurular yoğunlaştığında Yönetim Kurulu, Balotaj Kurulunu toplantıya çağırır. Balotaj Kurulunun işlemleri, Kurul başkanı ile sekreteri tarafından yürütülür.

Kuruldan izin almadan ya da hastalık ya da görev gibi bir özür bildirmeden aralıksız üç toplantıya katılmayan üye istifa etmiş sayılır.

YARDIMCI KOMİSYONLAR

Madde 26 - Yönetim Kurulu, görev bölümünü izleyen 60 gün içinde şu Yardımcı Komisyonları kurar:

1. Basım Yayın Komisyonu, TGC ve bağlı kuruluşlarına iletilecek basım ve yayın taleplerini inceleler, Yönetim Kurulu’na rapor verir.
2. Meslek ilkelerini izleme komisyonu:

Bu komisyon, meslek ilkeleri konusunda duyarlı gazeteci, hukukçu ve akademisyenler arasından seçilen (11) kişiden oluşur. Komisyon üyelerini TGC Yönetim Kurulu seçer.

Komisyon, Türkiye Gazetecileri Hak Sorumluluk Bildirgesinde belirtilen ilkelere aykırı davranışlarla ilgili Yönetim Kurulu’nun intikal ettireceği dosyaları, TGC’ye intikal etmiş konu ile şikayetleri inceleyeceği gibi, resen de yayın veya eylemi inceleyebilir. Görüşünü Yönetim Kurulu’na bildirir. Yönetim Kurulu gerekli görürse Tüzüğün 24. Maddesinde tanımı yapılan cezalardan birini vermek için oybirliği ile karar alır.   Şikâyete konu yayın ve eylem üzerinden kırk beş gün geçmişse, inceleme dışında bırakılır.

3. Sicil Komisyonu,
4. Temsilciler Komisyonu,
5. Emekliler Komisyonu,
6. Meslek Dalları Komisyonu (Foto Muhabiri, Kameraman, Polis Muhabiri, Adliye Muhabiri, Spor Muhabiri ve Yazarı, Sağlık - Eğitim Muhabiri, Ekonomi Muhabiri, Vilayet – Belediye Muhabiri, Kültür – Sanat Muhabiri, Magazin Muhabiri, Çevre Muhabiri, Çizerler, Köşe Yazarları, Yazı İşleri çalışanları gibi dallar) ile radyo ve televizyonlardaki yayıncılık birimlerinde belirlenecek temsilcilerden oluşturulur. Komisyonlar (Temsilciler komisyonu dışında) 5 veya 7 üyeden oluşur. Temsilciler Komisyonunun üye sayısı Cemiyet üyelerinin görev yaptığı yayın kuruluşlarının sayısı kadar olur.
7. Kadın Gazeteciler Komisyonu.

Ayrıca başka adlarla ve gerek gördüğü kadar uzmanlık komisyonları kurabilir. Kurulan Komisyonlar üyelere duyurulur.

Komisyonlar Yönetim Kurulunun görev süresi içinde Yönetim Kuruluna yardımcı olarak çalışırlar ve Yönetim Kuruluna çalışmaları hakkında yazılı bilgi verirler. Yönetim Kurulu da değerlendirerek sonucu Komisyona duyurur.

Gerekli durumlarda Komisyon üyelerinin çalışmalarına ilişkin giderleri karşılanır. Her komisyonda Yönetim Kurulu üyelerinden biri koordinatörlük görevi yapar.

Komisyonlar Yönetim Kurulunca belirlenen yönetmeliğe göre çalışırlar.

SEÇİMLER

Madde 27- Genel Kurullarda Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Onur Kurulu ve Balotaj Kurulu üyeliği seçimleri oy pusulalarında aday yazmak veya blok liste yöntemiyle ve gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. 

Yönetim Kurulu asıl üyelikte 6, Onur Kurulu asıl üyelikte 8, Denetim ve Balotaj Kurulları asıl üyelikte 5 yıl kıdemi bulunan Cemiyet asıl üyeleri arasından seçilirler.

Seçime katılacak blok listeler, adayların imzalarını içeren bir dilekçe ile Genel Kurul’un ilk günü saat 13.30’a kadar Başkanlık Divanı’na verilir.  Başkanlık divanı veya görevlendireceği kişiler adayları inceler. Seçilme niteliğini taşımayan adaylar var ise belirlenen listelerin düzeltilmesini talep eder. Blok listelerin dışında bağımsız olarak katılmak isteyen adaylar da aynı gün ve saate kadar Başkanlık Divanına başvurur. Adaylar, birden çok listede yer alamaz.

Başkanlık Divanı’nca kabul edilen listeler ve adaylar duyurulur, oy verme mahalline asılır. Düzeltilmiş listeler, liste sahiplerince çoğaltılarak divana teslim edilir. Aynı şekilde kişisel adaylarda listelerini Divan’a teslim eder. Listeler Divan tarafından mühürlenir. Mühürlenen yeterli sayıda liste oy kabinlerine konulur.

Oy kabinlerine konulan listeler, Başkanlık divanına verilen imzalı listelerden farklı olamaz. Başkanlık divanınca duyurulmamış ve seçim mahalline asılmamış listelerdeki oylar ile aynı prosedürle imzalı başvurusu Divan’a ulaşmamış bağımsız veya bağlantısız adaylara verilecek oylar geçersiz sayılır.

Oy verme niteliğini haiz kişilere blok listeleri veya oy pusulasını içine koyacakları mühürlü zarflar ve oy pusulası imza karşılığı dağıtılır. Her oy pusulası ve listede yedeklik konumları sabit kalmak koşuluyla, Yönetim kurulu için  (7), Denetleme Kurulu için  (3), Onur Kurulu için en az (3) Balotaj kurulu için en az (5) yedek üyenin yer alması zorunludur. Bundan noksan isim yazılmış oy pusulası veya basılı liste geçerli değildir. Oy pusulasına veya listelere seçilecek asıl üye sayısından fazla ad yazıldığı takdirde, sondan başlanarak fazla adlar hesaba katılmaz.   Bağımsız veya bağlantısız adaylar için de bu koşul geçerlidir. Mühürlü zarfa konmayan veya çift konulan oy pusulası veya listelerdeki oylar geçersiz sayılır.

Seçime Katılabileceği Başkanlık Divanınca duyurulmuş ve seçim mahaline asılmış basılı listeler, üzerinde değişiklik yapılmaması koşuluyla geçerli sayılır.

Oy verme işlemi saat 17’den önce bitirilemez.

Organlar için yapılan seçimlerde oy çokluğu ilkesi uygulanır.

Organ seçimlerinde adaylar en çok oy alandan başlamak üzere aldıkları oyların sayısına göre sıralanır. Üye sayısı kadar aday organ asıl üyeliğine seçilmiş olur. Yedek üyeliğe seçilmiş olanlar da aynı şekilde belirlenir. Adayların aldıkları oylarda eşitlik halinde meslek kıdemi fazla olan, kıdemleri de eşitse, adayların yaşlısı sırada ön alır. Oy ayrımı ve sıralama Genel Kurul Başkanlık Divanı tarafından gerçekleştirilerek ilan edilir.

Organlarda boşalma oldukça yedekler en fazla oy almış olandan başlanarak aynı organ tarafından göreve çağırılmak suretiyle boşluklar doldurulur.

Organlara seçilme niteliğini taşıyan asıl üyelerin listeleri Yönetim Kurulu’nca üye kayıt defterindeki bilgilere göre düzenlenir ve Genel Kurul salonunda ilan edilerek duyurulur.

Asıl üyeler aynı dönemde Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Onur Kurulu ve Balotaj Kurulu’ndan yalnız birinde görev alabilirler.

Üyeler sonraki seçimlerde aynı ya da başka organlara yeniden seçilebilir.

1. BÖLÜM

PARASAL HÜKÜMLER

GELİRLER 

Madde 28 - Cemiyetin geliri aşağıdaki kaynaklardan sağlanır:

1. a) Giriş ödentisi,
2. b) Yıllık ödenti,
3. c) Bağış, yardım ve vasiyetler,

ç) Taşınır ve taşınmaz mallar ile hakların işletilme gelirleri,

1. d) Toplantı, gösteri ve buna benzer çalışmalardan sağlanacak gelirler,
2. e) Her türlü yayın, gazete ve kitapların satışından sağlanan gelirler,
3. f) Yurt içi ve yurt dışı, mesleki eğitim, gelişim, uyum vb. konularında proje hazırlama, uygulama hizmetlerinden sağlanabilecek gelirler
4. g) Başkaca gelirler.

Madde 29 - Asıl üyeler her yeni yılın birinci ayı son günü saat 17.00’ye kadar (çalışmakta olanlar ile emekli olup da çalışanlar) o yılın aidatı olan 30 TL, sürekli çalışmayan emekliler ise 10 TL. öderler. 1 Ocak 2015’ten itibaren yürürlüğe girer.

1 Ocak 2015 tarihinden itibaren Cemiyet giriş ödentisi 40 TL.’dir.

CEMİYETİN TUTACAĞI DEFTERLER

Madde 30 - Cemiyette aşağıdaki defterler tutulur.

1. a) Üye Kayıt Defteri: Cemiyete üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, Cemiyete giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık ödenti miktarları ile Yönetim Kurulu’nca gerekli görülecek öteki bilgiler bu deftere yazılabilir.
2. b) Karar Defteri: Yönetim Kurulu’nun kararları tarih ve sayı sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan Yönetim Kurulu üyelerince imzalanır.
3. c) Gelen ve Giden Evrak Defteri: Gelen ve giden evrak, tarih ve sayısı ile bu deftere kaydolunur. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalarında saklanır. Elektronik posta yoluyla gelen ve giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.

ç) Demirbaş Defteri: Cemiyete ait demirbaşların edinme tarihi ve şekliyle kullandıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini doldurulanların kayıttan düşülmesi bu deftere işlenir

1. d) Yevmiye Defteri, Büyük Defter ve Envanter Defteri: Bu defterlerin tutulma usulü ve kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanunun Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye istinaden yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama tebliğleri esaslarına göre yapılır.
2. e) Alındı Belgesi Kayıt Defteri: Alındı Belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edenlerin adı soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir. Alındı Belgesi Kayıt Defteri, kullanılmaya başlanılmadan önce, İl Dernek Müdürlüğü’nden tasdik ettirilir. Bu defter ayrıca bilgisayar ortamında da tutulur. Cemiyet gelirlerinin tahsilinde kullanılacak alındı belgeleri Yönetim Kurulu kararıyla bastırılır. Alındı belgeleri, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan kendinden karbonlu elli asıl elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılan form veya sürekli kayıt formu şeklinde tertip edilir. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak alındı belgelerinin, belirtilen nitelikte olması zorunludur. Alındı Belgesi ciltlerinin koçan kısmı iki suret olarak bastırılabilir. Ancak koçan yaprağının bir suretinin cilt koçanında, diğerinin ise muhasebe evrakı arasında düzenli olarak saklanması zorunludur. Alındı Belgeleri matbaadan sayman üye tarafından bir tutanak ile teslim alınır.

Cemiyet Saymanınca teslim alınan Alındı Belgeleri, Alındı Belgesi Kayıt Defterine kaydedilir. Alındı Belgelerinin, eski ve yeni saymanlar arasında tutanakla devir teslimi yapılır. Forma veya sürekli form şeklinde bastırılan alındı belgeleri de başlangıçlar ve bitiş numaraları elli asıl ve elli koçan yaprağını ihtiva edecek şekilde gruplandırılarak yukarıda belirtilen usule göre kaydedilir. En kısa sürede dernekler birimine bildirilir.

Alındı belgelerinin kullanımı:

Alındı belgeleri, gelir tahsil etme görev ve yetkisine sahip bulunanlara, sayman üyelerce imza karşılığı verilir ve kullanıldıktan sonra imza karşılığı geri alınır. Bu işlemler Alındı Belgesi Kayıt Defterine kaydedilir.

Yetki Belgesi:

Cemiyet adına gelir tahsil edecek kişi ve kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle Yönetim Kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden Yetki Belgesi Cemiyet tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek Cemiyet Başkanı tarafından onaylanır. Yetki Belgelerinin süresi Yönetim Kurulu tarafından bir yıl olarak belirlenir. Yetki Belgelenin birer sureti Dernekler Birimine verilir. Süresi biten Yetki Belgeleri Yönetim Kurulu kararı ile yetki süresi de belirtilerek yenilenir. Yetki Belgesi düzenlenmiş kişi veya kişilerin görevden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi, Cemiyetin kendiliğinden dağıldığının tespit edilmesi veya fesih edilmesi gibi hallerde verilmiş olan yetki belgelerinin Cemiyet Yönetim Kurulu’na bir hafta içinde teslimi zorunludur. Yönetim Kurulu kararı ile gelir toplama yetkisi her zaman iptal edilebilir.

Bu maddede sayılan defterlerin il Dernekler biriminden veya noterden onaylı olması zorunludur.

Yönetim Kurulu’nun Cemiyetin tahsilat ve harcamalarının denetimini kolaylaştırmak üzere uygun göreceği öteki yardımcı ve yan defterler de Sayman Üyenin sorumluluğu altında tutulur.

Cemiyet muhasebesi her ay düzenleyeceği aylık mizanlarını yıllık kesin hesap gelir tablosu ve bilançolarını Yönetim Kurulu’na verir. Yönetim Kurulu, bu mizan ve gelir tablosu ve bilanço üzerindeki incelemesini yaptıktan sonra onaylar.

Dönem sonu itibariyle (31 Aralık) Gelir Tablosu ile bilançoyu onaylamak üzere Genel Kurul’a sunar.

Yönetim Kurulu kararıyla belirlenecek, günlük gereksinmelere karşılık olarak tutulması gereken paradan fazlasının, yine Yönetim Kurulu’nca saptanacak banka ya da bankalara yatırılması zorunludur. Paraların gerektiğinde bankadan çekilmesi için Yönetim Kurulu’nca yetki verilmiş iki üyenin imzasının bulunması gereklidir. Muhasebede kullanılan tahsil ve tediye fişlerinin yetkililer tarafından imzalanması zorunludur.

CEMİYETİN BORÇLANMA USULLERİ

Madde 31- Cemiyetin amacını gerçekleştirmek ve faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyulması halinde Yönetim Kurulu kararı ile borçlanma yapılabilir. Bu borçlanma kredili mal ve hizmet alımı konularında olabileceği gibi nakit olarak ta yapılabilir. Ancak bu borçlanma derneğin gelir kaynakları ile karşılanamayacak miktarlarda ve cemiyeti ödeme güçlüğüne düşürecek nitelikte yapılamaz.

1. BÖLÜM

TÜZÜK DEĞİŞTİRME VE FESİH

TÜZÜĞÜN DEĞİŞTİRİLMESİ VE

CEMİYETİN FESHİ

Madde 32 -Tüzük Genel Kurulun olağan ya da olağanüstü toplantılarına katılan asıl üyelerin en az üçte ikisinin oyu ile değiştirilebilir. Cemiyetin kendisi feshedilebilmesi için Genel Kurul üyelerinin en az üçte ikisinin katılması zorunludur. Bu çoğunluk sağlanamazsa 15. madde hükümlerine göre üyeler ikinci toplantıya çağrılır. Bu çağrı üzerine toplanacak üyenin sayısı ne olursa olsun fesih maddesi görüşülebilir. Ancak bu şekilde yapılan toplantı ve görüşmeler sonunda fesih için alınacak kararın da toplantıya katılan üyelerin üçte ikisinin aynı yönde vereceği oy ile alınması zorunludur. Fesih konusunda Genel Kurul’ca alınacak kararlar on beş gün içinde mülkiye amirliğine bildirilir.

Madde 33 - Cemiyetin fesih ve infisahı ya da herhangi bir biçimde tüzel kişiliğini yitirmesi durumunda tüm taşınır ve taşınmaz mal varlığı, alacakları, intifa ve istifade ve kullanma hakları (Gazeteciler Sosyal Dayanışma Vakfı)’na devr olunur. Tasfiye ile görevlendirilen gerçek ve tüzel kişi veya kişiler topluca ya da teker teker Cemiyetin tüm mal varlığını, alacak ve haklarını derhal adı geçen Vakfa devir teslim etmek zorundadırlar. Bir tasfiye işlemi yapılması zorunluluğu olsa bile bu işlem Vakıf bünyesi içinde ve Vakıf Yönetim Kurulu’nun denetimi ve gözetimi altında yapılır.

YÜRÜRLÜK

Madde 34 - Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 21 Nisan 2016 tarihinde toplanan olağan genel kurulunda kabul edilen tüzük maddeleri yasal gerekler yerine getirilerek bu tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Yürürlük tarihi 21 Nisan 2016

TÜRKİYE GAZETECİLERİ HAK VE SORUMLULUK BİLDİRGESİ

TÜRKİYE GAZETECİLERİ HAK VE SORUMLULUK

BİLDİRGESİ’NİN TARİHÇESİ

10 Haziran 1946’da kurulan Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Tüzüğü’nde meslek ilkelerinin korunması yönünde çaba gösterilmesi gereğine işaret edildi.

24 Temmuz 1960’da Cemiyetin öncülüğünde “Basın Ahlak Yasası” adını taşıyan bir metin gazeteciler ve yayın kuruluşları temsilcileri tarafından imzalandı, uygulamayı denetlemek için de “Basın Şeref Divanı” oluşturuldu.  Ancak bu uygulama çeşitli nedenlerle etkisiz kaldı.

Cemiyetin 14 Şubat 1972’de yapılan Genel Kurulu’nda daha önce Uluslararası Basın Enstitüsü tarafından hazırlanmış olan dokuz maddelik bir metin “Gazetecilerin Basın Ahlak Kuralları” adıyla kabul edildi.

BASIN SENATOSU VE MESLEK İLKELERİNİ

İZLEME KOMİTESİ OLUŞTURULDU

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 19 Kasım 1997’de yapılan Olağanüstü Tüzük Değişikliği Genel Kurulu’nda ise oybirliği ile yeni bir tüzük kabul edildi. Bu tüzük ile Basın Senatosu ve Meslek İlkelerini İzleme Komitesi oluşturuldu.

26-27 Mart 1998’de toplanan TGC Olağan Genel Kurulu’ndan sonra yürürlüğe giren değişikliklerle oluşturulan  Senato ve Komite çalışmalarına başladı.

Genel Kurul’da seçilen Nail Güreli (Başkan), Orhan Erinç (Başkan Yardımcısı), Seçkin Türesay (Başkan Yardımcısı), Turgay Olcayto (Genel Sekreter), Leyla Tavşanoğlu (Genel Sekreter Yrd.), Şakir Süter (Genel Sayman), Umur Talu (Üye), Zeynep Atikkan (Üye), Zafer Atay (Üye), Orhan Ayhan (Üye), Atilla Özsever (Üye) ‘den oluşan Yönetim Kurulu, bu çalışmaların hızlanmasını ve sonuca ulaşmasını kararlaştırdı. Yönetim Kurulu ayrıca TGC Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’nin hazırlanması için Umur Talu’yu görevlendirdi.

Tüzük değişikliği ile oluşturulan Basın Senatosu’nun 27 Nisan 1998 tarihinde yaptığı ilk toplantısında Başkanlığa Nezih Demirkent, Başkan Yardımcılığına Sadullah Usumi, Yazmanlıklara Ahmet Güner Elgin ve Erol Gönenç seçildi.

Yönetim Kurulu adına Koordinatörlüğü’nü Umur Talu’nun üstlendiği, Orhan Koloğlu, Ahmet Güner Elgin, Atilla Güner, Nebil Özgentürk, Oral Çalışlar, İsmail Kapan, Bülent Denli, Nazım Alpman ve Taylan Erten’den oluşan Meslek İlkeleri’ni İzleme Komitesi’nin ilk toplantısında Başkanlığı’na Ahmet Güner Elgin getirildi. Komite çalışmalarına başladı.

Özellikle Umur Talu’nun titiz çalışmaları ile oluşan bildirge metni Yönetim Kurulu tarafından Basın  Senatosu Başkanlık Divanına iletildi.15 Eylül 1998 günlü Senato toplantısında taslak çeşitli önerilerle kabul edildi ve 28 Eylül 1998 de yeniden Yönetim Kurulu’nda görüşüldü.

BİLDİRGE TASLAĞI ÜYELERE VE

STK’LARA İLETİLDİ

Yönetim Kurulu bildirge taslağını başta TGC üyeleri olmak üzere, mümkün olduğunca çok sayıda gazeteciye ayrıca üniversitelere ve sivil toplum örgütlerine iletti. Basın Senatosu’nun  3 Kasım 1998’deki genişletilmiş toplantısı, taslağa katkıda bulunmak ve görüş, öneri iletmek isteyen herkese açık olarak yapıldı.

Bu kapsamlı toplantıda, Senato üyeleri ile birlikte gazeteciler, akademisyenler, baro temsilcileri yer aldı. Toplantıya katılamayan bazı sivil toplum kuruluşları temsilcileri de görüşlerini iletti. Toplantıda tüm görüşler dikkate alınarak metin yeniden kaleme alındı. TGC Yönetim Kurulu tarafından 18 Kasım 1998’de kabul edildi, 31 Mart 2000 tarihli Genel Kurulda da TGC üyeleri tarafından onaylandı.

Bildirge Türkçe olarak ilk etapta 6 bin adet basıldı. Ayrıca Gaziantep’te yayınlanan günlük Sabah gazetesi Bildirgeyi 10 bin adet basarak okurlarına dağıttı. İngilizce ve Almanca ’da basılan Bildirge ilgi duyan yabancı meslek kuruluşları ile gazetecilere gönderildi.

TGC TÜZÜĞÜNÜN EKİ OLARAK KABUL EDİLDİ

13 Aralık 2005 günü toplanan TGC Olağanüstü Genel Kurulu’nda onaylanan Tüzük uyarınca Bildirge Tüzüğün eki olarak kabul edildi.

BİLDİRGENİN GÜNCELLENMESİ SÜRECİ

21-22 Nisan 2016 tarihinde yapılan TGC Olağan Genel Kurulu’nda seçilen Turgay Olcayto (Başkan), Vahap Munyar (Başkan Vekili), Recep Yaşar (Başkan Yardımcısı), Sibel Güneş (Genel Sekreter), Ahmet Özdemir (Genel Sayman), Niyazi Dalyancı (Genel Sekreter Yardımcısı), Celal Toprak (Üye), Oğuz Güven (Üye), İhsan Yılmaz (Üye), Göksel Göksu (Üye),  Gülseren Ergezer Güver (Üye)’den oluşan Yönetim Kurulu Bildirgenin günümüz koşullarına uygunluğunun sağlanması amacıyla bir çalışma başlatılması kararını aldı. Yönetim Kurulu bu amaçla koordinatörlüğünü Oğuz Güven’in yaptığı Meslek İlkelerini İzleme Komisyonu’nu görevlendirdi.

Altan Öymen (Başkan), Belma Akçura (Yazman), Orhan Erinç, Faruk Bildirici, Gökhan Küçük, Hilmi Hacaloğlu, Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, Tuğrul Eryılmaz, Dr. Öğretim Üyesi Gökmen Karadağ, Doç. Dr. Ulaş Karan’dan oluşan Meslek İlkelerini İzleme Komisyonu  2016-2019 yılları arasında bildirgenin güncelleme çalışmalarını yürüttü.  Bildirge üzerinde yapılan değişiklik çalışmaları 15 Mart 2019 tarihinde Cemiyet üyelerinin görüşüne sunuldu. Üyelerden gelen değişiklik önerilerinin ilavesiyle taslak son halini aldı ve 17 Nisan 2019 günü yapılan TGC Olağan Genel Kurulu’nda oylanarak kabul edildi.

Bildirge, gazetecilerle ilgili davalarda mahkemeler tarafından dayanak kabul ediliyor. Bildirgeye Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin internet sitesi olan www.tgc.org.tr adresinden online olarak ulaşılabiliyor.

SUNUŞ

Herkes, bilgi edinme ve haber alma, özgür düşünce, ifade ve serbest eleştiri hakkına sahiptir. Düşünce ve ifade özgürlüğünün kullanılmasının başlıca yolu olan basın ve yayın özgürlüğü temel insan haklarındandır. Bu hakların demokratik hukuk devletinde anayasal güvence altında olması esastır.

Gazetecinin hakları, halkın haber alma hakkının ve ifade özgürlüğünün, meslek ilkeleri ise dürüst ve doğru iletişimin temelini oluşturur. Meslek ilkeleri gazetecinin ve basın - yayın organlarının özdenetimini öngörür ve değerlendirme mercii öncelikle vicdanlardır. Dolayısıyla basın yayın organları yöneticileri ve gazeteciler; medya ve dijital ortamda meslek ilkelerine uymalı, uyulmasını gözetmelidir.

Gazeteci olmadıkları halde çeşitli biçimlerde gazetecilik faaliyetine katılanlar da bu sorumluluklar kapsamındadır. Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi; dijital platformlarda yapılan yayıncılık, gazete ve dergilerin sosyal medyadaki faaliyetlerini de kapsar.

A-Gazeteci tanımı

Günlük yahut süreli, yazılı, görüntülü, sesli elektronik veya dijital basın ve yayın organında, kadrolu, sözleşmeli ya da telif karşılığı, haber alma, işleme, iletme veya görüş, fikir belirtme görevi üstlenen ve asıl işi ile başlıca geçim kaynağı bu olup, çalıştığı işletme ile ilgili yasalar karşısındaki konumu bu tanıma uygun olanlar gazetecidir.

Basın ve yayın alanındaki her işletme, çalıştırdığı gazetecileri hukukun gazetecilere tanıdığı sendikal örgütlenme de dahil olmak üzere tüm haklardan yararlandırmak zorundadır.

B- Gazetecinin sorumluluğu

Gazeteci; basın özgürlüğünü, halkın doğru haber alma, bilgi edinme hakkı adına dürüstçe kullanır. Bu amaçla her türlü sansür ve oto sansürle mücadele eder. Gazeteci, önce halka ve gerçeğe karşı sorumludur. Bu sorumluluk kamu otoriteleri ve işverenine olan sorumluluklarından önce gelir. Bilgi ve haber ile özgür düşünce, herhangi bir ticari mal ve hizmetten farklı olarak toplumsal nitelik taşır. Gazeteci, ilettiği haber ve bilginin sorumluluğunu üstlenir. Gazetecinin özgürlüğünün içeriğini ve sınırlarını, öncelikle sorumlulukları ile meslek ilkeleri belirler.

C- Gazetecinin hakları

1. Gazeteci; tüm bilgi kaynaklarına serbestçe ulaşma ve kamu yaşamını belirleyen, halkı ilgilendiren tüm olayları izleme, araştırma hakkına sahiptir. Gazetecinin karşısına çıkarılacak gizlilik ve sır gibi engeller, hukuka ve uluslararası normlara uygun olmalıdır.
2. Gazeteci; doğruluğuna, tarafsızlığına ve nesnelliğine inanmadığı bir görüşü savunmaya veya meslek ilkelerine aykırı bir iş yapmaya zorlanmamalıdır.
3. Gazeteci; basın - yayın işletmesinin işleyişini belirleyen, etkileyen önemli kararlardan haberdar edilmeli ve gereğinde kararların alınmasına katılmalıdır.
4. Gazeteci; ekonomik bağımsızlığını güvence altına alacak bir ücret almalıdır. Gazeteci, örgütlenme hakkına sahiptir.
5. Gazeteci; kaynakların gizliliği ilkesi uyarınca, kaynağını ve elindeki belgeleri açıklamaya, tanıklık yapmaya zorlanamaz. Gazeteci ancak kaynağının izin vermesi ve kaynağı tarafından yanıltılmış olması hallerinde kaynağını açıklayabilir.

D- Gazetecinin temel görevleri

1. Gazeteci; halkın bilgi edinme hakkı uyarınca, haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüğünü kullanırken kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçekleri çarpıtmadan aktarmak zorundadır.
2. Gazeteci; başta barış, demokrasi, hukukun üstünlüğü laiklik ve insan hakları olmak üzere; insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği, farklılıklara saygıyı savunur.
3. Gazeteci; milliyet, ırk, etnisite, cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim, dil, din, mezhep, inanç, inançsızlık, sınıf, dünya görüşü ayrımcılığı yapmadan tüm uluslar, halklar ve bireylerin haklarını tanır, saygı gösterir.
4. Gazeteci; insanlar, uluslar ve topluluklar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır.
5. Gazeteci; bireylerin, toplulukların ve ulusların kültürel değerlerini, inançlarını veya inançsızlığını saldırı konusu haline getiremez, küçümseyemez, alay edemez.
6. Gazeteci; şiddeti haklı gösterici, özendirici ve savaşı kışkırtıcı yayın yapamaz.
7. Gazeteci, kaynağını bilmediği bilgi ve haberleri yayınlamaz; kaynak açık olmadığında, yayınlamaya karar verdiği durumlarda da kamuoyuna gerekli uyarılarda bulunur.
8. Gazeteci; bilgiyi yok edemez, görmezlikten gelemez, metinler ve belgeleri değiştiremez.
9. Gazeteci; halkın haber alma hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiçbir amaç için izin verilmedikçe kimsenin özel yaşamın gizliliğini ihlal edemez.
10. Gazeteci, yayınlarıyla ilgili her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle ve gerektiğinde özür dilemekle yükümlüdür.
11. Gazeteci cevap hakkına, kötüye kullanılmaması ve kabul edilebilir biçimde yapılması kaydıyla saygılı olmalıdır.
12. Gazeteci, bilgiye erişim faaliyeti sırasında ve sosyal medyada kimlik gizleme gibi yanıltıcı yöntemler kullanamaz.
13. Gazeteci, bir bilginin, haberin yayını ya da yayınlanmaması karşılığı hiçbir maddi veya manevi menfaat sağlayamaz; çıkar çatışması yaratmaktan kaçınır. Gazeteci, konumu ne olursa olsun haber kaynağı olarak kişi ve kurumlarla iletişimini ve ilişkisini meslek ilkelerini gözeterek yürütür.
14. Gazeteci; mesleğini, reklamcılıkla, halkla ilişkilerle veya propagandacılıkla karıştıramaz. İlan - reklam kaynaklarından herhangi bir telkin, tavsiye alamaz, maddi çıkar sağlayamaz.
15. Gazeteci hangi konuda olursa olsun, elde ettiği bilgi ve belgeleri kendi yararına kullanamaz.
16. Gazeteci, ulusal ve uluslararası politikalar hakkında yayın yaparken öncelikle halkın haber alma hakkı, mesleğin temel ilkeleri ve özgürlükçü demokrasi ölçütlerini göz önünde bulundurur.
17. Gazeteci, mağdurun, güçsüzün, yoksulun, ötekileştirilenin ve “sesini duyuramayanların” sesi olmakla yükümlüdür.

2. BÖLÜM

GAZETECİNİN DOĞRU DAVRANIŞ KURALLARI

E- İnsan hakları odaklı habercilik ve gazetecinin davranış kuralları:

Haber ile yorum:

Haber ile yorum ve görüş ayrımı açık yapılmalı, okurun ve izleyicinin neyin haber, neyin yorum olduğunu kolayca seçebilmesi sağlanmalıdır.

Fotoğraf ve görüntü:

Fotoğraflarda yansıtılan gerçekliği deforme edecek ekleme, çıkarma, kolaj veya montaj yapılmamalıdır. Fotoğraf çekilemeyen özel durumlarda animasyon, illüstrasyon, montaj, canlandırma, dijital oynamalarla üretilmiş fotoğraf ve görsellerin bu niteliği ile güncel olup olmadığı okur/izleyicilerin rahatlıkla fark edebileceği şekilde belirtilmelidir.

Kamusal kimliği olmayan kişilerin fotoğraf ve görüntüleri, etkinlik, olay, panel, konser gibi kamuya açık alandaki faaliyetler dışında kamu yararı ve haber değeri söz konusu olmadığı müddetçe izinsiz çekilmemelidir. Bu kişilerin dijital ortamlardaki fotoğrafları da izinsiz kullanılmamalıdır.

Cesetleri yakın plan gösteren, kan ve şiddet unsurları içeren fotoğraflara yer verilmemelidir. Gizli kamera gibi teknolojik yöntemler sadece yayınlanmasında kamu yararı olan ve başka türlü elde edilemeyecek istisnai durumlarda kullanılmalıdır.

Drone gibi insansız hava araçlarıyla fotoğraf ve görüntü çekimi sırasında özel hayatın gizliliğine saygı gösterilir. Hava trafiği ve uçuş güvenliği dikkate alınır, insan ve diğer canlıların hayatını tehlikeye atacak tutum ve davranışlardan kaçınılır.

Haber - İlan (Reklam):

Haber ve yorum metinleri veya görüntüleri ile ilan - reklam amaçlı metinlerin ayrımı hiç bir karışıklığa yer bırakmayacak biçimde yapılmalıdır. Ücretle yayımlanan içeriklerde mutlaka “Advertorial” ya da “Bu bir ilandır” ibaresine yer verilmelidir.

“Gazeteciler ilan, reklam, tanıtıcı reklam veya sponsorlu metinleri yazmamalı, reklamlarda yüzü ya da sesiyle yer almamalı, sosyal medya hesaplarında, web sitelerinde, bloglarında vs. de reklam, tanıtım, ürün yerleştirme yapmamalıdır. Tanıtım veya reklam yüzü olarak algılanmasına sebep olacak durumlardan kaçınmalıdır.”

Dijital Medya:

Gazeteci, dijital platformlarda mesleki kimliğini dikkate alarak; hak ve sorumluluk bildirgesine uygun olmayan davranışlardan kaçınmalıdır.

Gazeteci dijital platformlarda meslek etik kurallarını zedeleyici üslupla, içerik üretip yaymamalıdır. Gazeteci, haber içeriklerini sosyal medya hesapları, web siteleri ile bloglarında paylaşırken çarpıtma, yanıltma, yönlendirme yapmamalı, kişi ya da kurumları, teyit edilmemiş bilgilerle zan altında bırakmamalıdır.

Dijital platformda unutulma hakkı başvuruları ve düzeltme talepleri titizlikle incelenerek bekletilmeden değerlendirilmelidir.

Gazeteci insanların lekelenmeme hakkına özen göstermek ve korumakla yükümlüdür.

Hedef Gösterme:

Gazeteci, takipçilerini yanıltmamalı, meslektaşlarını hedef gösterici, yaftalayıcı, nefret söylemi ve nefret suçuna zemin hazırlayıcı kışkırtıcı ifadeler kullanmamalıdır.

Dayanışma ve rekabet:

Gazeteci, rekabet nedeniyle de olsa, bir başka gazeteciye bilinçli ve açık, mesleki zarar vermekten kaçınmalıdır. Bir meslektaşının yayınını engelleyici ve yanıltıcı davranışlarda bulunmamalıdır.

Gazeteci mesleki nedenlerle zor durumda kalan meslektaşlarıyla dayanışma içinde olmalıdır.

Yargı:

Hazırlık soruşturması sırasında soruşturmayı zaafa uğratıcı, yönlendirici biçimde haber ve yorumdan kaçınılmalıdır. Yargılama sürecinde de haberler her türlü ön yargıdan uzak ve kesinlikle doğruluğundan emin olunarak sunulmalıdır.

Gazeteci yargı sürecinde taraf olmamalıdır. Yargı kararı kesinleşmedikçe, şüpheli ya da sanık suçlu ilan edilmemelidir.

Soruşturmayı etkileyecek ya da yönlendirecek ya da suçlanan kişi ya da kişilerin yakınlarını zor durumda bırakacak ifadelerden kaçınılmalıdır.

Yargı sürecinde iddia ve savunmaya ilişkin bilgilerin adil ve dengeli bir biçimde yayımlanmasına özen gösterilmelidir.

Özel hayat alanına giren gizli kayıt ve dinlemeler yargı kararıyla bile elde edilmiş olsa kullanılmamalıdır.

Bilgi-Belge:

Sahibinin izni dışında belge, fotoğraf, ses veya görüntü, ancak doğrudan kamu yararı bulunması ve başka hiçbir şekilde elde edilmeyeceğine kesin kanaat getirilmesi halinde alınabilir.

Kimlik veya özel durum:

Kamu yararı olmayan ve olayla doğrudan ilgisi bulunmayan bir insanın davranışı veya işlediği suç, onun ırkına, milliyetine, dinine, cinsiyetine, cinsel yönelimine, cinsiyet kimliğine, hastalığına veya fiziksel, zihinsel engelli olup olmamasına dayandırılmamalıdır. Kişinin bu özel durumu, alay, hakaret, önyargı konusu yapılmamalıdır.

Çocuk:

Suça itilmiş çocuklarla ilgili suçlarda ve cinsel saldırılarda 18 yaşından küçük olan suç faili ya da mağdurların kimliklerini açıklayacak ya da tanınmalarına yol açacak şekilde yayın yapılmamalı, fotoğraf, görüntü ve çizim kullanılmamalıdır.

Çocuğun kişiliğini ve davranışlarını etkileyebilecek durumlarda, gazeteci, bir aile büyüğünün veya çocuktan sorumlu bir başkasının izni olmaksızın çocukla röportaj yapmamalı veya görüntüsünü almaya çalışmamalıdır.

Çocuklarla ilgili haberlerde soruna dikkat çekmek, kamuoyunda yaratacağı etki ve yarar dikkate alınmalıdır.

Kadın:

Kadınlara karşı ayrımcılığa neden olacak, ruhsal ve bedensel açıdan kadını ötekileştirecek veya rencide edecek haberlere yer verilmemelidir. Haberde kadına yönelik şiddeti meşrulaştıracak ve özendirecek gerekçeler üretilmemeli, şiddetin detayları aktarılmamalı, kadınların uğradığı taciz, tecavüze ilişkin haberlerde kadının kimliği korunmalı, fotoğraflarına ve görsel unsurlara yer verilmemelidir.

Cinsel saldırılar:

Cinsel saldırı mağdurlarının fotoğrafları, görüntüleri veya kimlik bilgileri kesinlikle yayınlanmamalıdır. Bu haberlerde animasyon ve canlandırma da kullanılmamalıdır.

Cinsel yönelim, cinsiyet kimliği:

Doğrudan haberin unsuru olmadığı sürece hiç kimse cinsiyet kimliği, cinsel yönelimiyle tanımlanamaz, tanımlanması gereken durumlarda da küçümsenip, aşağılanamaz.

Sağlık:

Sağlık konusunda sansasyondan kaçınmalı, insanları umutsuzluğa sürükleyecek veya sahte umut verecek yayın yapılmamalıdır.

Tıbbi alandaki araştırmalar kesinleşmiş sonuçlar gibi yayınlanmamalıdır.

Araştırmaları destekleyen kuruluşlar açıkça belirtilmeli, bilimsel kanıta dayalı olmayan tanı ve tedavi yöntemlerine haberlerde yer verilmemelidir.

İlaç tavsiyesinde asla bulunulmamalıdır.

Sağlık kuruluşlarında araştırmalar yapan, bilgi ve görüntü almaya çalışan gazeteci, kimliğini belirtmeli ve girilmesi yasak bölümlere ancak yetkililerin izniyle girmelidir.

Hasta hakları gözetilerek hastanın ses ve görüntü kaydı izinsiz alınmamalıdır.

Doktor veya hastanelerin suçlandığı haberlerde mutlaka onların da görüşüne başvurulmalıdır.

Kurumsal çıkar ve davetler:

Gazetecinin bir basın - yayın organındaki işlevini ”Hak ve Sorumluluk Bildirgesi” ndeki hakları, sorumlulukları ve görevleri belirler. Gazeteci mesleki durumların dışındaki faaliyetlere zorlanmamalıdır.

Gazeteci, çıkar ve nüfuz sağlayacak habercilikten kaçınmalıdır. Mesleğini gölgeleyecek, itibarını sarsacak türden oluşumlar içerisinde yer almamalıdır.

Siyasi parti ve profesyonel spor kulüplerinde aktif görevde bulunmamalı, ticari bir kuruluşun danışma veya yönetim kurulunda görev almamalı, kişi ve kurumlardan hediye, maddi çıkar sağlamamalıdır.

Masraflarını ticari kuruluşların karşıladığı gezilere katılarak karşılığında ürün ve marka tanıtımı içeren yayın yapılmamalıdır. İstisnai durumlarda gidilen ve masrafları karşılanan gezinin haber yapılması halinde de gezinin davet olduğu açıkça belirtilmelidir.

Hediye:

Yayınlarla ilgili ön yargı, kuşku yaratacak her cinsten kişisel hediye ve maddi menfaat reddedilmelidir.

Özeleştiri:

Gazeteci ile basın - yayın organları, düzeltme ve cevap hakkı gibi zorunlulukların dışında da, yanlışları düzeltmeli ve özeleştiri yapmalıdırlar.

Taraf olma:

Gazeteci ve yayın organı, her ne nedenle ve her ne biçimde olursa olsun, taraf olmaları halinde bu konumlarını kamuoyuna açıkça belirtmelidir. Yayın organı yahut yorumcu, siyasi, ekonomik ve toplumsal tercihlerinin doğrultusunda yayın yapabilir. Bu durumda bu tavır açıkça ortaya konulmalı, ayrıca yorum ile haber olay ayrımı kesin biçimde yapılmalıdır.

Özel hayat:

Asıl olan kamu yararıdır. Özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği başlıca durumlar şöyle sıralanabilir:

1. Büyük bir suç yahut yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın.
2. Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın.
3. Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması.
4. İlgili kişinin sözleri yahut eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesi.

Bu durumlarda dahi, özel hayatın kamuya açılan kesiti mutlaka konuyla doğrudan ilgili olmalı veya ilgili kişinin özel hayatının onun kamusal faaliyetini de etkileyip etkilemediği gözetilmelidir.

Haber için para:

Gazeteci belge veya görüntü sağlamak amacıyla, bir suçla ilgili sanık, tanık veya onların yakınlarına para teklif etmemeli ve vermemelidir.

Sarsıcı durumlar:

Üzüntü, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaket ya da şok halindeki insanlar söz konusu olduğunda gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı ve gizliliklere uyularak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır.

Suçlu yakınları:

Gazeteci, sanıkların ve suçluların akrabalarını, yakınlarını, olayla ilgileri olmadıkça veya olayın doğru anlaşılması için gereği bulunmadıkça teşhir etmemelidir.

İntihar olayları:

Gazeteci sadece kamuoyunu ilgilendiren politik ya da ünlü kişilerin intiharı ile kriminal öneme sahip intihar vakalarını haber yapabilir.

Bu tür istisnai durumlarda bile intiharın yöntemine ilişkin özendirici ve öğretici ayrıntılara yer verilmemeli, intihara ilişkin fotoğraf ve görsel malzeme ile intihar mesajı kullanılmamalıdır.

Ekonomik, mali bilgi:

Gazeteci yasalarla yasaklanmış olmasa dahi, elde ettiği ekonomik - mali bilgileri yayınlanmadan önce kendisinin yahut yakınlarının çıkarları için kullanmamalıdır.

Gazeteci, kendisinde ve yakınlarında bulunan hisse senedi ve benzeri mali araçlar konusunda, yayın organındaki sorumluları bu menkul kıymet sahipliği hakkında doğru bilgilendirmediği sürece yayın yapmamalıdır.

Gazeteci, hakkında haber ve yorum yazdığı ya da yazmayı tasarladığı taşınır ve taşınmaz kıymetlerin doğrudan veya dolaylı alım satımını yapmamalıdır.

Gazeteci ticari şirket kuramaz. Tacirlik ve esnaflık yapamaz.

Ambargo: Off the record:

Gazeteci, kendi çabasıyla elde etmedikçe, bir kaynağın verdiği bilgi veya belgenin yayınlanma tarihi konusundaki isteğe uymalıdır.

Gazeteci, röportaj, haber, yorum veya görüntü, yayın şekli ne olursa olsun, hazırlığını yayın organındaki sorumlular dışında, kaynağı da dahil kimseye denetlettirmekle yükümlü değildir.

Gazeteci, açıklanmaması kaydıyla (off the record) verilen bilgiyi ve sarf edilen sözleri yayınlamamalıdır.

Kaynak gösterme:

Gazeteci, başta haber ajansları olmak üzere, bir meslektaşının ve herhangi bir yayının sunduğu bilgileri kullandığında mutlaka kaynağını belirtmelidir.

Gazeteci olmayanlar:

Bir yayın organında, sürekli veya zaman zaman, gazetecilik kapsamına giren alanlarda faaliyet gösterenlerin asıl sıfatları, asli işleri uygun şekilde belirtilmeli, kamuoyu onların temel konumu hakkında bilgilendirilmelidir.

Özdeşleşme:

Gazeteci, uzmanlık alanı ne olursa olsun öncelikle gazetecidir. Savunma ve polis muhabirleri, polis/asker veya sözcüsü, spor muhabirleri de kulüp yöneticisi veya sözcüsü, herhangi bir partiden sorumlu muhabir ise o partinin üyesi veya sözcüsü gibi davranmamalı ve bu yönde yayın yapmamalıdır.

Yurttaş gazeteciliği / Sosyal medyada yayın hakları / Bireylerin özel alanlarının sınırları:

Profesyonel mesleği gazetecilik olmayan, sosyal paylaşım sitelerini haber amaçlı kullanan ‘Yurttaş Gazeteciler’ de bilgi toplama, haber yapma ve yayma sürecinde meslek ilkelerinden sorumludur.

Barış gazeteciliği:

Gazeteci haber ve yorumlarında çatışmacılığı değil, barış gazeteciliğini esas almalıdır. Taraflara eşit mesafede durarak, sansasyonel habercilikten kaçınmalıdır. Çatışmaların görünür ve anlık etkileri yerine uzun vadeli ve travmatik etkilerine odaklanmalıdır. Barış girişimlerini görmezden gelmemeli, desteklemelidir.

Gazeteci kamuoyunu doğru bilgilendirme hakkı ile terör propagandası arasındaki farkı gözetir.

Terör saldırılarında yaşamlarını yitirenlerin isimleri aileleri öğrenmeden önce yayınlanmaz.

Ölümlere ilişkin haberlerde sansasyonel ve acıları artıracak üslup kullanılamaz. İnsanlarda travma yaratacak kan ve şiddet içeren fotoğraflara yer vermez, saldırının sonuçlarını korku ve yılgınlık yaratacak biçimde büyütmez.

Nefret Söylemi:

Gazeteci ırkçı nefret, yabancı düşmanlığı, antisemitizm ve hoşgörüsüzlüğe dayalı diğer nefret biçimlerini yayan, teşvik eden ya da haklı gösteren her türlü ifade biçiminin karşısında olmalıdır.

Nefret Suçu:

Gazeteci ırk, ulusal ya da etnik köken, dil, renk, din, cinsiyet, yaş, zihinsel ya da fiziksel engellilik, cinsel yönelim veya diğer benzer faktörlere dayalı olarak benzer özellikler taşıyan bir gruba, kişilere veya mala karşı işlenen suçların karşısında yer alır.

Gazeteci siyasi çatışma ve gerilimlerde nefret söyleminin yayılmasına aracılık edebilecekleri için bu noktada görev ve sorumlulukları vardır.

Gazeteci nefret söylemine maruz kalan kişilerin haklarının korunması noktasında dengeleyici ifadelere yer vermeli, toplum içinde yayılan bu tarz görüşleri kamuoyunun dikkatine sunma hedefiyle hareket etmelidir.

İfade Özgürlüğü:

Gazeteci kamuoyunun doğru bilgilendirilme hakkından sorumludur. Kendi haberini sansürlememelidir. Gazeteci ifade özgürlüğünün sınırsız olmadığını bilmeli ancak ifade özgürlüğünün sadece olumlu karşılanan, zararsız haber ya da düşünceleri değil, aynı zamanda ‘devleti şoke eden, inciten, rahatsızlık veren’ düşünceleri de kapsadığının bilincinde olmalıdır.

Hayvan hakları:

Gazeteci, hayvanların yaşam haklarına saygı duymalı ve ticari meta haline getirilmelerine karşı çıkmalıdır. Hayvanlarla ilgili haberleri insan odaklı yazmamalıdır.

Bu haberlerde ticari çıkar gözetmeden çalışan hukukçu, hayvan hakları savunucuları ve uzmanların görüşlerine de yer vermelidir.

Hayvanlara zarar verme potansiyeli taşıyan tüm insan faaliyetlerini sorgulamalıdır. Hayvanları endüstrinin terimleriyle tanımlamamalı, evcil hayvan, test hayvanı, yemelik hayvan veya eğlence hayvanı gibi tanımlardan uzak durmalıdır.

Çevre ve iklim değişikliği:

Gazeteci, temiz bir çevre ve sürdürülebilir kalkınmanın, insanların yaşam haklarının temelinde yer aldığının bilincinde olmalıdır. Gazeteci, iklim değişikliğinin nedenleri ve olası sonuçları konusunda vatandaşları bilgilendirmeli, kamusal farkındalık yaratmalıdır.

Çevreyi koruma ve iklim değişikliği ile mücadele için toplumu bilinçlendirmeli, çözümler konusunda bilgilendirici yayınlar yapmalı, bu konularda iktidarları uyarmalı ve denetlemeli, hükümetlerin, şirketlerin veya güç odaklarının yönlendirmeleriyle hareket etmemelidir.

Trafik kazaları:

Trafik kazası haberlerinde kamu yararı esas alınmalı, peşin hüküm içeren ifadelerden kaçınılmalıdır. Ölümlü kazaya karışan taşıtın/otobüsün firmasının adı, firma ya da sürücüyü suçlamadan; kazanın oluş şekli ile ilgili kesin ifadeler kullanılmadan yazılmalıdır. Fotoğraf ve görüntülerde firma ismi ve plaka buzlanmamalıdır.